Lampy naftowe to psychologiczne dramaty o niepokornej kobiecie osadzone w kronice ludzkich losów przełomowej epoki, której wydarzenia daleko wykraczają poza ramy miasteczka, w którym toczy się powieść. Narracji przewodzą mistrzowsko zarysowane, niejednoznaczne, wewnętrznie sprzeczne, a przez to autentycznie żywe postacie, których charakter wyłania się w skrajnych sytuacjach, przed którymi nie ma ucieczki. Główna bohaterka Štěpka, krzepka amazonka obdarzona drapieżną energią, od dzieciństwa przyzwyczajona jest do niezrozumienia, ale też podziwu. Buntuje się przeciw absurdowi losu, a jej życie nieustannie napędza napięcie między upragnionym ideałem a realnymi okolicznościami. Bieg wydarzeń potrafi trzymać mocnymi rękami, lecz w sprawach miłości to nie działa, i tak zyskuje i traci w osobliwym małżeństwie, które nieuchronnie zmierza ku dziwacznemu końcowi. Czy jedynym wyjściem Štěpki będzie ironia jako jedyny uczciwy kompromis między głęboko zranioną duszą a światem, z którym nie da się pogodzić (Stendhal), czy też spełni się jej wytrwałe przekonanie, że „co nie jest, może być”? Romantyczny realist Jaroslav Havlíček, znakomity obserwator i pisarz o niezwykle osobistym, niepowtarzalnym spojrzeniu na świat, stworzył w tej powieści fascynujący obraz powszechnej przemiany przełomu stuleci, trwającej aż do naszych czasów. Na podstawie powieści Lampy naftowe reżyser Juraj Herz nakręcił film o tym samym tytule z Ivą Janžurovą i Petrem Čepkiem w rolach głównych.