Teoria zróżnicowanej integracji, czyli dyferencjalizm, w punkcie incepcyjnym uznaje wystąpienie sytuacji, w której nie wszyscy członkowie UE chcą lub są w stanie poczynić postępy w tym samym tempie, sposobie implementacji wymogów lub w tych samych obszarach polityki. Zróżnicowana integracja pozwala na elastyczność procesu integracji, uwzględniając różnorodne potrzeby i preferencje państw członkowskich. DI asymetrycznie nakłada się (asymmetrical overlapping) na integrację jednolitą, gdyż państwa członkowskie uczestniczą w inicjatywach integracyjnych w różnym stopniu i w różnych obszarach polityki, co prowadzi do złożonego i asymetrycznego wzorca integracji. Asymetryczne nakładanie się oznacza, że nie wszystkie państwa członkowskie UE uczestniczą (dobrowolnie lub przymusowo) w sposób jednolity lub równy we wszystkich obszarach polityki. Dlatego też pojawiają się nakładające się inicjatywy (overlapping initiatives), które występują, gdy różne grupy państw członkowskich angażują się w inicjatywy integracyjne, które mogą nie obejmować całej Unii. Prowadzi to do sytuacji, w której jednocześnie istnieje wiele projektów integracyjnych, tworząc złożoną sieć współpracy, które mogą nakładać się (np. terytorialnie) na siebie przez fakt, że niektóre z państw będą należeć do kilku takich inicjatyw (assymetrical participation), ale do innych nie przystępują. Występowanie zróżnicowanej integracji w postaci asymetrycznego nakładania tworzy złożoną strukturę zarządzania w UE. Podejmowanie decyzji obejmuje koordynację między uczestniczącymi państwami, co może prowadzić do różnych zestawów zasad i obowiązków dla różnych grup państw. Chociaż zróżnicowana integracja zapewnia elastyczność, stwarza również wyzwania związane ze spójnością w UE. Asymetryczne wzorce partycypacji mogą rodzić pytania o długoterminową jedność i efektywność projektu integracyjnego.

Ze wstępu