„Piętnastoletni kapitan” to powieść przygodowa francuskiego pisarza Jules’a Verne’a z cyklu "Niezwykłe podróże". Akcja rozgrywa się w roku 1873 i opowiada o przygodach piętnastoletniego marynarza - Dicksanda - z amerykańskiego statku wielorybniczego „Wędrowiec”. Dick został jako noworodek znaleziony na ulicy w Nowym Jorku i wychowany przez właściciela statku, sanfranciskiego armatora Weldona, który traktował go jak własne dziecko. Po nieudanej wyprawie wielorybniczej na Pacyfik „Wędrowiec” pod dowództwem kapitana Hulla wracał do San Francisco. W Auckland na Nowej Zelandii na pokład weszli pani Weldon, żona właściciela statku, oraz ich syn Jack. Pozostali pasażerowie to czarnoskóra Nan, opiekunka małego Jacka; kuzyn Benedikt, dalszy krewny Weldonów i zapalony entomolog; oraz Negoro, małomówny Portugalczyk i kucharz okrętowy, o którym nikt nic nie wiedział. Podczas rejsu „Wędrowiec” z wraku uratował jeszcze pięciu czarnych marynarzy, wśród nich silaka Herkulesa, oraz psa Dinga, który od początku nie darzył Negoro sympatią. W trakcie dalszej podróży na statek spadła wielka katastrofa. Cała załoga, włącznie z kapitanem Hullem, zginęła podczas polowania na wieloryba broniącego swego młodego. Dick, jako jedyny pozostały żeglarz, zostaje zmuszony objąć dowództwo. Nie wie jednak, że na statku jest człowiek snujący intrygi. Pewnej nocy Negoro potajemnie umieszcza pod kompasem magnes, przez co przyrządy nawigacyjne wskazują błędne położenie i kurs. Dick jest zbyt młody, by móc obliczyć dokładną pozycję według gwiazd, więc statek płynie w złym kierunku. W końcu podczas strasznej burzy statek zostaje poważnie uszkodzony, a pasażerowie rozbitkują przy nieznanym brzegu. Powinno to być wybrzeże Ameryki, lecz już od początku podróży w głąb lądu coś jest nie tak...