Wielka część świata im się podziwia. U nas niemal zapomniano o nich. Zapomniano o setkach Czechosłowaków, mężczyznach i kobietach, którzy w latach 1936-1939 walczyli i ginęli w Hiszpanii, gdzie wybuchła krwawa wojna domowa. Wojna, w której po stronie buntowników, którzy próbowali obalić legalny rząd hiszpańskiej Frontu Ludowego, walczyli także żołnierze nazistowskich Niemiec i faszystowskich Włoch. To właśnie w Hiszpanii Adolf Hitler i Benito Mussolini mogli po raz pierwszy na obcym terytorium sprawdzić swoją gotowość i siłę. Natrafili jednak na determinację tysięcy zwykłych Hiszpanów, którzy stanęli w obronie republiki. Przybywali im z pomocą Francuzi, Belgowie, Jugosłowianie, Sowieci, Bułgarzy, Polacy, Węgrzy, Amerykanie, Kanadyjczycy, antynazistowscy Niemcy, antyfaszystowscy Włosi i wielu innych - w tym ponad dwa tysiące Czechosłowaków. Dziesiątki tysięcy ludzi z ponad 50 krajów świata. Członkowie Brygad Międzynarodowych. Interbrygadziści. Ludzie często przejawiający niemal samobójczą odwagę. Walczili i umierali. W latach 1936-1939 na hiszpańskich polach bitew zginęło od 8 000 do 10 000 interbrygadzistów. W tym kilkaset Czechosłowaków. Ponad osiemdziesiąt lat, które upłynęły od początku tego krwawego konfliktu, odnotowuje wzrastające zainteresowanie historyków, publicystów, pisarzy, ale też wielu polityków wydarzeniami, które wtedy rozegrały się w Hiszpanii - szczególnie widoczne jest to w Stanach Zjednoczonych, w Polsce, w Rosji, w Izraelu i oczywiście w Hiszpanii. Tę „fascynację”, jak pisze meksykańska pisarka mieszkająca w Izraelu Tzila Chelminsky, można tłumaczyć także tym, że hiszpańska wojna domowa, która w ostatecznym rachunku pochłonęła pół miliona ofiar, „przyniosła ostatnie wielkie przebudzenie zbiorowej europejskiej świadomości”. Do walki o poparcie dla Republiki Hiszpańskiej, która od 17 lipca 1936 r. stawiała czoła agresji i przede wszystkim doskonale uzbrojonemu i wyszkolonemu przeciwnikowi, stanęły setki tysięcy ludzi z całego świata. Nie byli to tylko komuniści, jak do dziś bywa powtarzane. Byli to ludzie o różnych przekonaniach, różnych wiarach. Wśród nich najważniejsi intelektualiści tamtej epoki: Ernest Hemingway, Ilja Erenburg, Aleksiej Tołstoj, John Dos Passos, George Orwell, Paul Robeson, Pablo Casals, Pablo Picasso, Pablo Neruda, Luis Buñuel, André Malraux, Egon Erwin Kisch, Karel Čapek i inni. Fala solidarności, która wzniosła się na rzecz hiszpańskich republikanów, nie miała już później w Europie odpowiednika. I nic nie zmienia faktu, że odwaga i poświęcenie interbrygadzistów były, jak się okazało, wykorzystywane, a często i nadużywane, do najróżniejszych celów politycznych. Po wielu dziesięcioleciach Stanislav Motl wyruszył do Hiszpanii. Aby szukać śladów dawnych bitew. Aby poszukiwać grobów, które przysłonił czas. Aby odkrywać zapomniane losy i historie. Efektem jest ta książka. „Do napisania tej książki zainspirowała mnie także w Czechach dość znana osoba, która swego czasu oświadczyła, że ludzie, którzy w latach 1936-1939, w czasie wojny domowej w Hiszpanii, walczyli i umierali w Brygadach Międzynarodowych, byli jedynie stalinowskimi pachołkami i najemnikami Kominternu’. W tej chwili zacząłem kolejno przywoływać wszystkich tych dawnych interbrygadzistów, a także członków ich rodzin, z którymi miałem okazję się spotykać w minionych dekadach. Na nowo odświeżałem ich wspomnienia o krwawych walkach, przez które przeszli w Hiszpanii. Znowu w duchu słuchałem ich opowieści o powojennych losach, w tym o pobytach w więzieniach, w które niektórzy z nich zostali wrzuceni po roku 1948. Wtedy podjąłem decyzję. A już po kilku tygodniach zmierzałem do Hiszpanii. Szukać, odkrywać, nagrywać, pisać. Spróbować, bezpośrednio na miejscu, lepiej zrozumieć, jak to naprawdę wtedy było. Kolejne podróże nastąpiły…"