Ostatnia książka, którą Günter Grass dokończył i sam przygotował do druku, ukazała się kilka miesięcy po jego śmierci († 13 kwietnia 2015) i jest rzeczywiście godnym „kšaftem” - pożegnaniem ze światem, z literaturą, a przede wszystkim z życiem. Nie jest to żaden literacki testament, w którym autor przekazywałby potomności mądrości i rady do naśladowania, ani bilans, w którym rachunkowo sumowałby zyski i straty życia, o którym zresztą wie, że - choć kukułka wielokrotnie obiecuje mu lata - może je już raczej liczyć w miesiącach.

Książka ta jest przede wszystkim relacją o przeżywanej teraźniejszości - o końcowej fazie życia, w której człowiek, mimo wszystkich niedostatków starości, nadal w pełni przeżywa wszystko wokół, a nawet dostrzega i wyraźniej odczuwa rzeczy drobne i niepozorne właśnie dlatego, że narzuca się im przydomek „ostatni”. Te późne doświadczenia i rozważania rozwijają się w dziesiątkach krótkich tekstów prozatorskich i poetyckich, w których przeplatają się rozmaite, często groteskowo wyobcowane tematy i pomysły osobiste, literackie i polityczne (włącznie z „mamą” Merkel), które jednak przy uważniejszym czytaniu tworzą sprytnie powiątaną sieć motywów i spójną kompozycję. Podstawowym tonem tego pożegnania nie jest sentymentalny lament, lecz oryginalne połączenie elegii z humorem - czasem dość czarnym - i autoironią, ale też męską pogodą ducha wobec nieuchronnej „skończoności”.

Integralną część książki stanowią autorskie, z tekstami istotnie powiązane, nie tylko ilustrujące grafiki jako kolejny dowód na to, że wyraz słowny i plastyczny stanowiły u Güntera Grassa dwie równoprawne składowe jego artystycznej osobowości.