Polski historyk Marceli Kosman (* 1940), profesor historii i nauk politycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, należy do czołowych znawców późnośredniowiecznych i nowożytnych dziejów Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy. Wszystkie te terytoria były w różnych okresach i w różnym stopniu włączone do wielkiego państwa polskiego i polsko-litewskiego, które na progu historii około roku 1000 i ponownie w okresie od XIV do XVII wieku należało do znaczących potęg naszego kontynentu. Ze względu na swoje badawcze zainteresowania, a także dlatego, że przeszłość swego kraju bada nie z Warszawy, lecz z Poznania, M. Kosman ma szczególnie wyrafinowane poczucie terytorialnego zróżnicowania i wewnętrznej różnorodności dziejów Polski. Dzieło syntetyczne Kosmana traktuje w ośmiu zrównoważonych rozdziałach o złożonym rozwoju i stabilizacji państwa polskiego za Piastów, o jego rozkwicie za Jagiellonów, o okresie I Rzeczypospolitej polsko-litewskiej i szlacheckiej "republiki", o jej upadku i rozbiorach między Rosję, Prusy i Austrię, o odrodzonej niepodległości i jej problemach, o cierpieniach i oporze podczas II wojny światowej, o sowieckiej dominacji i wreszcie o narodzinach nowej Polski na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku. Poświęca uwagę dziejom państwa i społeczeństwa, rozwojowi kulturowemu i religijnemu, nie przegapia także codzienności życia w poszczególnych okresach. Obok Polaków dostrzega również inne grupy etniczne i oczywiście sąsiednie narody, w tym Czechów. Ma to tym większe znaczenie, że książka, chociaż w rozszerzonej wersji ukazała się już także po polsku, została napisana właśnie dla wydawnictwa Karolinum i dla czeskich czytelników. Dzieje Polski w różnych okresach mają odmienną dynamikę. Podczas gdy nieunikniony okres feudalnego rozdrobnienia może czytelnikowi wydać się trudną do przebrnięcia gęstwiną, okres rozkwitu państwa polskiego i walk z niemieckimi zakonami krzyżackimi, jak również przebieg wielkich kryzysów XVIII-XX wieku potrafią przykuć uwagę podobnie jak opowieści Sienkiewicza, którego M. Kosman jest znawcą i wnikliwym interpretatorem. Autor syntezy nie ukrywa swego zaangażowania w temat, zaangażowania tym wyraźniejszego, im bliżej współczesności się znajduje. Jednocześnie pozostaje krytycznym historykiem, być może aż zaskakująco krytycznym wobec Polaków i ich historycznych złudzeń oraz błędów. W tym sensie dzieło Kosmana stanowi faktograficznie udokumentowaną refleksję nad tysiącletnim losem jednego z wpływowych narodów Europy, ale także odpowiedź na pytanie, z jakich korzeni wyrasta współczesny rozwój naszego północnego sąsiada. To książka, która wzbogaci nie tylko historyków, politologów i studentów nauk humanistycznych, lecz także szeroką publiczność zainteresowaną kulturą.