Kolebka cywilizacji, kolebka kultury, kolebka wiedzy - takimi i wieloma podobnymi epitetami można określić rozległy obszar śródziemnomorski, na którym przed wieloma stuleciami rozegrały się wydarzenia, z których rozwijała się i na których wyrastała nasza współczesność. Nie tylko europejska, lecz w szerszym tego słowa znaczeniu euroatlantycka. Bliski Wschód, Mała Azja, dolina Nilu, Egej, Półwysep Apeniński były domem starożytnych narodów, których spoiwem jest Morze Śródziemne, a które już tysiąclecia temu stworzyły pierwsze państwowe organizmy w dziejach ludzkości, ukształtowały swoje społeczności i struktury społeczno-ekonomiczne, rozwinęły swój twórczy potencjał w szeregu rozmaitych dziedzin wiedzy, dyscyplin naukowych i rodzajów sztuki. Z dziedzictwa kulturowego grecko-rzymskiej starożytności i jej orientalnych poprzedników wyłoniło się średniowiecze i nowożytność Europy, a ludzkość czerpie z niego w wielu obszarach do dziś. Dwaj czołowi czescy historycy, Pavel Oliva i Jan Burian, połączyli siły, by tę znaczącą epokę dziejów ludzkich, świat starożytny, przybliżyć współczesności i przekazać czeskiemu czytelnikowi możliwie najbardziej kompleksową wiedzę oraz zapoznać go z ogromnym bogactwem kulturowym przeszłości. Sedno ich syntetycznego wykładu leży w tzw. dziejach politycznych, które pozwalają poznać wzajemne przyczynowe powiązania wydarzeń i relacje między państwami. Zrównoważoną uwagę poświęcili także kwestiom ekonomicznym i społecznym oraz rozwojowi kulturowo-historycznemu w jego głównych przejawach. Podkreślają w nich różnorodność, specyfikę i odmienne sposoby myślenia, wyobrażeń religijnych, literatury i sztuk plastycznych poszczególnych obszarów i epok, a jednocześnie śledzą i dokumentują wzajemne zależności, zapożyczenia motywów, aspektów i form oraz ich dalszy rozwój. W dziejach naszej historiografii niewiele jest prac porównywalnych pod względem zakresu i głębokości ujęcia, analitycznej precyzji i rzetelności argumentacji. To „opus magnum” ukazało się po raz pierwszy trzydzieści sześć lat temu i odniosło niezwykły sukces wśród fachowców i szerokiej publiczności. Czas, który odtąd upłynął, wyniósł je do grona dzieł klasycznych, których oddziaływanie nie słabnie, a wartość dydaktyczna nie przemija.