zawartość: Występują: Vilma Cibulková, Ivan Trojan, Lukáš Hlavica, Milena Dvorská, Dana Černá, Viktor Preiss, Marie Marešová Adaptacja i reżyseria: Hana Kofránková opis: Kiedy Henrik Ibsen w 1890 roku opublikował Hedę Gabler, krytyka nazwała główną bohaterkę potworem. W związku z jej wystawieniem w Teatrze Narodowym w 1911 roku F. X. Šalda o protagonistce napisał, że jest „ucieleśnioną diablicą, wewnętrznie jałową i wysuszłą, domem zamieszkanym przez wszystkie demony perwersji, zepsutą i zatrutą od korzenia, przynoszącą śmierć mężczyźnie, na którym spoczął jej wzrok…“ Z czasem jednak ta zabójcza femme fatale zyskiwała coraz większą atrakcyjność i dziś jej dramatyczna historia należy do najczęściej wystawianych dzieł Ibsena. Inszenizacja zrealizowana w 2000 roku przez Radio Czeski w pełni wykorzystała możliwości, jakie daje wieloznaczność tego dramatu przy ukazywaniu kobiety współczesnej. Reżyserka Hana Kofránková wrażliwie skróciła nowoczesny przekład Františka Fröhlicha i miała szczęście w doborze wykonawców. Dzięki energicznemu, lecz powściągliwie naturalistycznemu i psychologicznie dopracowanemu wystąpieniu Vilmy Cibulkovej w roli głównej wyłania się przed nami portret inteligentnej kobiety, która nie chce poddawać się iluzjom, lecz ze swojej wymagawczości wobec siebie, świata i partnerów czyni pułapkę, w której sama się zaplącze. Jej pragnienie życia „z winoroślą we włosach” nie odnosi się tyle do nietzscheańskiego dionizyjskiego tytanizmu, ile raczej do radosnego bycia pełnym człowiekiem, nie sprowadzonym jedynie do ról i funkcji społecznych, zawodowych czy płciowych. Jednak tak żyć nie może ani z mężem, „ekspertem” Tesmanem, któremu Lukáš Hlavica nadaje miękkość jego ulubionych kapci, ani z byłym kochankiem, „geniuszem” Lovborgiem, którego uzależnienie od alkoholu Ivan Trojan potrafi zasugerować wyłącznie środkami głosowymi. A gdy w końcu ciężarna Heda zrozumie, że mimo swojej sokolej perspektywy jednak ulegała iluzjom, a ponadto że JUDr. Brack, kolejny „ekspert” i w wykonaniu Viktora Preissa także dzisiejszy machiaweliczny „chrzestny”, zamierza ją szantażować, sięga po pistolet, który - podobnie jak duma - odziedziczyła po ojcu. Słuchając inscenizacji Hany Kofránkovej, zrozumiemy, dlaczego dzieło Ibsena podziwiał James Joyce. Zachwycający tempu-rytm inscenizacji nie wynika bowiem z biegu kwestii, lecz z bystrości ich podtekstu, porywającego nurtu zderzających się ze sobą świadomości poszczególnych postaci. Słusznie reżyserka otrzymała za tę sztukę w 2002 roku nasze najwyższe radiowe wyróżnienie Prix Bohemia, a Vilma Cibulková rok wcześniej tytuł Niewidzialnego Aktora. Bronislav Pražan