Historię nie piszą zwycięzcy, lecz paranoja. W przełomowej książce Paranoja czołowy jungowski psychoanalityk Luigi Zoja opisuje paranoję jako indywidualne zaburzenie, które staje się zbiorowe. Autor wyjaśnia to zaburzenie psychiczne z perspektywy historycznej i łączy je z analizą przesuwającą się ze sfery ludzkiej psychopatologii do sfery skutków, które wywołuje. Paranoja to zaburzenie, które potrafi pisać historię - to myśl definiująca punkt wyjścia autora oraz jego wyjątkowe ramy metodologiczne, gdyż badanie paranoi odbywa się zarówno na poziomie historycznym, jak i na poziomie badania indywidualności człowieka. Paranoja rozprzestrzenia się jak pożar, i to właśnie ten aspekt charakteryzuje historię; w przykładowych przypadkach Stalina i Hitlera była ogniskiem obaw i nietolerancji wobec Innego. W sensie C. G. Junga jest to „psychiczna zaraza”. Nowoczesność i komunikacja masowa przyniosły z jednej strony ogromną ilość informacji, a jednocześnie znacząco zwiększyły potencjał do rozprzestrzeniania się zbiorowych urojeni. Dzięki połączeniu historii, psychologii głębi, współczesnej polityki i mitów antycznych autor dochodzi do wyważonej i jasno zrozumiałej analizy. Paranoję bada nie z perspektywy klinicznej, lecz jako agresywny i destrukcyjny potencjał ukryty w każdym z nas. W pewnych momentach historycznych myślenie paranoiczne ogarnęło nawet całe kultury. Sam autor postanowił zbadać ten fenomen po tym, jak był w Nowym Jorku bezpośrednim świadkiem zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 r.; pierwotnym impulsem była obserwacja, że następnego dnia on i jego otoczenie zaczęli przejawiać elementy zachowań paranoicznych, na przykład odczuwając nieufność wobec oficjalnych środków komunikacji. Dotychczas brakowało całościowego studium o zbiorowej paranoi, a Luigi Zoja w swoim innowacyjnym dziele, czerpiącym z szerokiej wiedzy multidyscyplinarnej i opierając się na podejściu interdyscyplinarnym, jako pierwszy rekonstruuje dynamikę, przewrotność, a jednocześnie urok, absurd i także siłę pandemicznego rozprzestrzeniania się psychicznej zarazy w społeczeństwie.