Nowe ilustrowane wydanie światowej sławy powieści ze zdjęciami znanego hiszpańskiego malarza Emilio Grau Saly (1911-1975), uzupełnione szczegółowym studium krytycznym o powieści oraz po raz pierwszy w języku czeskim opublikowanym zapisem procesu sądowego wytoczonego Gustavowi Flaubertowi, w którym oskarżono go o znieważenie „publicznej i religijnej moralności i obyczajności”, którego miał się dopuścić wydaniem książki.

Powieść Pani Bovary (1857), osadzona w prowincjonalnym miasteczku w Normandii i opowiadająca historię pięknej Emmy, wydanej za mąż za wiejskiego lekarza, która próbuje rekompensować swoje małżeńskie niezadowolenie ucieczką w świat marzeń i romansów, które ostatecznie doprowadzają ją do zguby, jest czytelnikom czeskim bardzo dobrze znana - w naszym kraju ukazała się już około trzydziestokrotnie (po raz pierwszy w 1892 roku) i doczekała się blisko dziesięciu przekładów. Nasze opracowanie jest jednak w kontekście czeskich wydań przedsięwzięciem wyjątkowym, i to z kilku powodów. Po pierwsze dlatego, że oprócz samego tekstu powieści pozwala czeskiemu czytelnikowi zapoznać się z jednym z najsłynniejszych procesów sądowych przeciwko pisarzowi w dziejach literatury, a mianowicie z oskarżeniem wobec Flauberta o obrazę „publicznej i religijnej moralności i obyczajności”, którego miał się dopuścić poprzez opublikowanie swojej powieści. Autor bowiem według słów prokuratora cesarskiego stworzył dzieło obsceniczne i bezbożne, którego nie można odbierać inaczej niż jako „hymn na cześć cudzołóstwa”. Flaubert jednak zawinił nie tylko tym, że opisując potępione postępowanie protagonistki powieści przedstawiał je „lubieżnymi barwami”, lecz także - a może przede wszystkim - tym, że nie potępił dostatecznie wyraźnie postępowania cudzołożnej kobiety, nie odciął się od niego i nie przedstawił wobec niego żadnego pozytywnego przykładu cnoty. W powieści bowiem nie ma prawdziwie pozytywnych postaci, żadnych bohaterów godnych podziwu i naśladowania; wszędzie panuje i zwycięża mieszczańska przyziemność, przeciętność i banalność. „Grzech” Flauberta polegał więc przede wszystkim na tym, że nie opowiedział się jawnie za „świętymi” wartościami, które w warunkach drugiego cesarstwa uchodziły za nienaruszalne. Przy lekturze mowy oskarżyciela, jak i kontrargumentów, których obrońca autora użył, aby obalenie oskarżenia o niemoralność autora podważyć, współczesny czytelnik nie uchroni się przed wrażeniem, że społeczeństwo od czasu procesu (1857) w niektórych aspektach wcale się nie zmieniło…
Oskarżenie autora o niemoralność lub brak wrażliwości ściśle wiąże się z rozumieniem literatury przez Flauberta, do którego stopniowo doszedł. Pisarz rzeczywiście nie ocenia swoich postaci, nie narzuca czytelnikom własnych poglądów. Jego zadaniem nie jest wychowywać, a tym mniej sądzić, lecz szukać i - jeśli mu się to udaje - znaleźć najodpowiedniejsze środki, by oddać wierny obraz rzeczywistości, nie uciekając się do jakiegokolwiek idealizowania, moralizowania czy pouczania. Słowami samego Flauberta: „Artysta musi być w swym dziele jak Bóg w swoim stworzeniu: wszechobecny, wszechmocny, lecz niewidzialny.” O twórczej metodzie Flauberta, którą zastosował przy pisaniu Pani Bovary i która stanowiła istotny przełom w dziejach (nie tylko) literatury francuskiej, o jego poetyce bezosobistej prawdy i piękna, które wyznawał, traktuje wnikliwa analiza powieści autorstwa jednego z największych znawców twórczości Flauberta, Phillipa Dufoura, która zamyka nasze wydanie. Książka przeznaczona jest więc nie tylko dla miłośników literatury pięknej, ale także dla studentów i zainteresowanych ze środowiska fachowego oraz czytelników naukowych.