Wszyscy kiedyś ciągnęliśmy kaczora, jak to pięknie metaforycznie, a jednocześnie obrazowo sugeruje, że każdy z nas był kiedyś dzieckiem i poznawał świat przez zabawki. Wszyscy mieliśmy te zabawki: koniki, kozy, słonie, figurki wszelkich kolorów i kształtów, klocki i zestawy konstrukcyjne. Kupowali je nam rodzice albo babcie i dziadkowie. Niewielu jednak wiedziało, albo przynajmniej przypuszczało, jaką drogę przebyła jego zabawka, zanim trafiła do pudełka czy kosza do zabawy. Kto ją zaprojektował, wymyślił, wyprodukował?
Książka Kubát, droga do właściwej zabawki przynosi życiorys zapewne ostatniego żyjącego eksperta z grona tych, którzy przez dziesięciolecia, anonimowo i bez zainteresowania publiczności, stali u zarania fenomenu powojennej czeskiej zabawki. Jej formę, funkcję i znaczenie, w nawiązaniu do słynnej tradycji zabawki ludowej z Rudaw, filozofii spółdzielni Artěl i szkoły bauhausu z Weimaru, ugruntowali i zdefiniowali ci, którzy udowodnili, że czeska zabawka stała się zjawiskiem szanowanym na całym świecie.

Václav Kubát (*1934) poświęcił się emancypacji nowoczesnej czeskiej drewnianej zabawki przez całe życie, dlatego jego życiorys jest jednocześnie doskonałą ilustracją nie tylko dziejów czeskiej drewnianej zabawki, lecz także rzemiosła jako takiego, jego perypetii i rozwoju. Z filmową dokładnością przed oczami wyłania się anabaza utalentowanego chłopca ze wsi, który uczył się zawodu i studiował w powojennym szkolnictwie Czechosłowacji w warunkach politycznie i ideologicznie zniekształconych tamtych czasów. Poznajemy historię Rudaw, ich świetność, tradycję i upadek wielu warsztatów i fabryk zabawkarskich po 1945 roku, a następnie również po 1990 roku, oraz dążenie do renesansu i przywrócenia czeskiej zabawki z materiałów naturalnych do współczesnego życia po roku 2000.

Nie bez powodu mówi się dziś o Václavie Kubácie wśród wtajemniczonych i ekspertów jako o nestorze czeskiej zabawki, a autor ma przez to cichą ambicję, aby ta publikacja była festschriftem z okazji jego znaczącego jubileuszu życiowego.