W ciągu roku 1940 między Związkiem Radzieckim a III Rzeszą rozwijała się współpraca gospodarcza, a w pewnym zakresie także wojskowa. Stalin osłaniał Hitlera podczas jego wojny na froncie zachodnim i dostarczał Niemcom surowce naturalne oraz żywność. W przeciwnym kierunku przesyłano próbki sprzętu wojskowego, w tym samoloty bojowe i technologię zbrojeniową. Zauważalna współpraca miała miejsce także w obszarze morskim. Niemcy sprzedali ZSRR krążownik Lützow, który u nowego użytkownika otrzymał nazwę Petropawłowsk. Z kolei Sowiety udostępnili Kriegsmarine tajną bazę morską na swoim Dalekiej Północy. Służyła ona nazistom w walce z aliancką blokadą morską i odegrała wspierającą rolę także podczas niemieckiego kwietniowego ataku na neutralną Norwegię.

Obaj dyktatorzy jednakowo uważali pakt o nieagresji z sierpnia 1939 za jedynie doraźny taktyczny krok w realizacji swoich długoterminowych celów. Hitler zamierzał zdobyć lebensraum (przestrzeń życiową) na wschodzie, a Stalin dążył do pozyskania nowych terytoriów i rozszerzenia komunistycznych idei na zachód, północ i południe Europy. Na razie zamierzał pozostać poza głównym konfliktem „imperialistycznych” mocarstw i uderzyć dopiero wtedy, gdy walczące strony odpowiednio się wyczerpią. Szybkie zwycięstwo Wehrmachtu w kampanii zachodnioeuropejskiej skomplikowało jednak Stalinowi plany. Teraz w Europie obok ZSRR pozostała tylko jedna dominująca siła - nazistowskie Niemcy - i między tymi dwoma totalitarnymi mocarstwami narastały rozbieżności, które później doprowadziły do przełomowego 22 czerwca 1941 roku.

W tej części serii przybliżymy jedno z przejawów przejściowej współpracy radziecko-niemieckiej: dostawy egzemplarzy niemieckich konstrukcji lotniczych do ZSRR. Wyjaśnimy, jaki wpływ miał import tych maszyn na rozwój radzieckich sił powietrznych oraz jak skład przekazanych samolotów został ukształtowany przez zmieniające się relacje obu mocarstw, od połowy 1940 roku zmierzających ku wzajemnej konfrontacji. Ujawnimy również działania lotniczego wywiadu, których celem stał się Związek Radziecki ze strony brytyjskiego RAF i zwłaszcza niemieckiej Luftwaffe przed 22 czerwca 1941 roku.