Książka Františka Koukolíka Stupidita jest przeznaczona dla szerokiego kręgu czytelników. Opowiada o najbardziej rozpowszechnionej i najbardziej wpływowej, mimo to nieuznawanej, wypieranej, poniżanej, najgłębszej, trudnej do uchwycenia cesze ludzkiego zachowania indywidualnego i grupowego, którą jest głupota. Głupota nie jest obelgą ani szyderczym określeniem, nie jest głupotą w sensie braku inteligencji, nie jest niewiedzą, nie jest pomyłką, nie jest nieuwagą wobec ostrzegawczych sygnałów, głupota nie jest absurdem ani irracjonalnością. Głupota jest przejawem załamania sprzężenia zwrotnego między zachowaniem a środowiskiem. Najprostszy teoretyczny przykład jądra głupoty: wyobraźcie sobie, że jako jednostka lub grupa rozwiązujecie jakiś problem. Rozwiązujecie go skutecznie według jakiejś instrukcji. Ale natura problemu się zmienia, bo świat jest zmienny. Skuteczna, czyli adaptacyjna instrukcja staje się nagle nieskuteczna, czyli maladaptacyjna. Mimo to wciąż jej używacie. Stworzenie nowej instrukcji przerasta wasze siły. Wynikiem są kłopoty, ewentualnie katastrofa, osobista i grupowa. Przeniesienie do praktyki: jesteśmy hierarchicznie zorganizowanym gatunkiem naczelnych społecznych, których grupy rywalizują o zasoby. Wojna była dla zwycięskich elit przez całe dzieje adaptacyjną instrukcją. Wynalezienie broni jądrowej i innych broni masowego rażenia uczyniło z niej instrukcję maladaptacyjną. Co elity władzy ignorują. Głupota jest bowiem całkowicie normalnym sposobem, w jaki ludzki umysł osiąga kompromis między swoją niezdolnością do bezpośredniego radzenia sobie z informacjami pochodzącymi ze środowiska fizycznego a nagrodami/karnymi pochodzącymi ze środowiska społecznego. Elity władzy wiedzą, że każdy nieograniczony wzrost kończy się kolapsem, wiedzą o skutkach broni jądrowej, o zmianach klimatu, o dewastacji środowiska. Dlatego w imię własnej władzy wyłączają sprzężenie zwrotne: dewastują przestrzeń informacyjną przy skutecznej pomocy znacznej części swoich oddanych podwładnych. W przeciwieństwie do głupoty, głupota nie jest przeciwieństwem inteligencji. Głupota jest przeciwieństwem mądrości. Dlatego głupota może być genialna. Głupota unosi się jak świetlisty duch nad wodami ludzkich dziejów. Obecnie przebija wszystko, więc możliwe, że nasz gatunek wygra globalną nagrodę Darwina. Technologicznie genialna głupota jest apogeum i możliwym końcem naszych dziejów. Jeśli członkowie elit władzy myślą, że ją przetrwają, modlą się do własnej głupoty. Czy wśród elit władzy pojawią się mądrzejsze grupy? Nie można tego wykluczyć, ale wiązałoby się z tym straszne zadanie. Prosty eksperyment bowiem pokazuje, że mamy głupotę w genach już od pierwszych kręgowców.