Życiorys słynnego eseisty Michela de Montaigne'a jest ostatnim dziełem Stefana Zweiga, które napisał w ostatnich tygodniach swojego życia. W jedenastu rozdziałach Zweig bardzo szczegółowo, z dużym wglądem psychologicznym i zrozumieniem opisuje życie i działalność gasconskiego szlachcica, renesansowego myśliciela, humanisty, sceptyka i ojca literackiej eseistyki Montaigne'a, który występował przeciwko panującej, wypranej z treści i odległej od życia edukacji łacińskiej uniwersytetów. Opowiadał się za wolnym i bezstronnym spojrzeniem na świat, pisząc swoje eseje językiem paryskiego targowiska, w formie swobodnych rozważań o świecie, życiu i o sobie samym, ponieważ według Montaigne'a „w każdym z nas zawarta jest cała postać ludzkiego losu”. Biografia powstała w zasadzie wskutek zbiegu przypadkowych okoliczności. W brazylijskim Petrópolis, dokąd Zweig udał się z Europy zdewastowanej przez nazistów, odkrył dwutomowe eseje Montaigne'a, w autorze których odnalazł mistrza i nauczyciela rezygnacji i wycofania się ku sobie. Teksty te przyniosły Zweigowi wielką pociechę i inspirację. Biografię Montaigne'a napisał więc z namiętnym zaangażowaniem, wyraźnie jako pewien rodzaj terapii. Prawdziwa siła książki Zweiga polega jednak na paraleli między niewyobrażalnym okrucieństwem nazizmu a czasami Montaigne'a - wojnami religijnymi i straszliwymi rzeziami. Stefan Zweig ofiarował swoją biografię samemu Michelowi de Montaigne'owi jako wyraz wdzięczności za wzorcowe życie człowieka, który nigdy nie zdradził swoich wewnętrznych przekonań i pozostał nawet w najtrudniejszych czasach homme libre: "Montaigne próbował rzeczy najtrudniejszej ze wszystkich," napisał, "czyli żyć samym sobą, być wolnym i stawać się coraz bardziej wolnym."