Pierwsze wydanie książki spotkało się z dużym oddźwiękiem, wywołało szereg dyskusji i programów i wkrótce wymagało dodruku. Potwierdziło to wysiłki autora, by zwrócić uwagę na mnożące się propozycje uzupełnienia lub nawet rewizji neodarwinizmu we współczesnej biologii ewolucyjnej.

Jiří Vácha przedstawia teraz drugie wydanie. Całkowicie przepracował rozdziały Funkcja świadomości i Pułapka sceptycyzmu. Tekst pozostałych rozdziałów również uległ zmianom i nowszym uzupełnieniom. Został skrócony i zagęszczony. Autor dołączył nowy 14. rozdział zawierający pięć aneksów, dotąd dostępnych jedynie online. Dzięki temu książka może teraz służyć jako wszechstronne wprowadzenie do zasadniczych problemów biologii ewolucyjnej. Przynosi kompleksową ocenę współczesnego darwinizmu („syntetycznej teorii ewolucji”) z pozycji strukturalistycznej i filozoficzno-fenomenologicznej. Podkreśla zdolność organizmów do przeżywania, ich świadomość w szerokim sensie.

Świadomości nie można zaliczyć do procesów dostępnych metodom biologicznym, dlatego nie da się udowodnić, że świadomość jest adaptacją do warunków środowiska: darwinistycznie ukształtowany świat mógłby istnieć także bez przyjemności i cierpienia, podstawowych współrzędnych życia. Darwinizm nie jest w swoim obszarze nieprawdziwy, lecz jego horyzont ma granice: dobór naturalny nie jest suwerennym wyjaśnieniem tajemnicy życia.