Akcja utworu koncentruje się wokół miłości Diany, córki zubożałego hrabiego Respekta, do Jana, byłego powstańca, zesłanego na Sybir. Wątek romantycznej miłości, szlachetność Jana i majora Hawryłowicza, zostają skontrastowane z patetycznym związkiem hrabiego Fantazego i hrabiny Idalii oraz upadkiem duchowym arystokracji, dla której pieniądz jest najwyższą wartością. Do tego dodaje Słowacki zabawne sceny między służącymi, omyłkowe porwanie, co sprawia, że interpretacja dramatu może przebiegać w dwu całkiem różnych kierunkach.