Irlandczycy odwrotnie niż Polacy unikają rozmów o polityce. Być może jest tak dlatego, że w bratobójczej wojnie domowej zginęło ich więcej niż w walkach o niepodległość z Brytyjczykami. W obu konfliktach kluczową rolę odgrywał amon de Valera.

Przez jednych stawiany na piedestale, przez innych zbywany bolesnym milczeniem, trochę jak w przypadku jego zwolenniczki, Konstancji Markiewicz irlandzkiej bohaterki narodowej, arystokratki o anglo-irlandzkim rodowodzie i polskim obywatelstwie.

Od początku powstania irlandzkiego państwa konflikt ideologiczny nie przebiegał od lewej do prawej strony politycznej, lecz dzielił Irlandię na zwolenników i przeciwników Traktatu Anglo-Irlandzkiego z grudnia 1921 roku. Ceną za wolność i pokój z Wielką Brytanią była utrata północnej części Irlandii i krwawy konflikt wewnętrzny.

Na jego polityczne zakończenie trzeba było czekać niemal 100 lat, bo aż do wyborów w 2020 roku i utworzenie koalicyjnego rządu Fianna Fil i Fine Gael.

Czy było to ostateczne zwycięstwo de Valery, czy jego klęska, pokaże czas.