Wstęp

Pokrywanie  powierzchni  naczyń warstwą szkliwa jest jedną z najważniejszych jakościowych innowacji w rozwoju rzemiosła garncarskiego na przestrzeni dziejów.\nSzklista powłoka zmieniała wygląd wyrobów, nadając im gładkość oraz zabezpieczała ścianki naczyń przed przesiąkaniem. Warto podkreślić, że ceramika polewana jest uznawana za jeden z wyznaczników zamożności i statusu społecznego jej użytkowników. Jako przedmiot luksusowy, podlegała odmiennym procesom związanym z wytwarzaniem, użytkowaniem i dystrybucją, aniżeli ceramika kuchenna produkowana na masową skalę. Jest ona niejednokrotnie świadectwem dalekosiężnych kontaktów pomiędzy centrami cywilizacyjnymi, będąc zawsze z nimi związana od momentu narodzin tej szczególnej gałęzi rzemiosła garncarskiego. Wyroby szkliwione, pomimo przeważnie niewielkiego udziału w kontekstach wczesnośredniowiecznych, mają znacznie częściej nterregionalny charakter niż pozostałe kategorie wyrobów ceramicznych. Właściwej ocenie podlegać on może tylko pod warunkiem dobrej znajomości szerszego kontekstu źródłowego. Niestety, dorobek polskiej nauki na tle wielu regionów Europy, w tym krajów ościennych, jest nadzwyczaj skromny. Do dziś nie powstało ani jedno opracowanie monograficzne na temat naczyń glazurowanych wykraczające poza zakres poszczególnych stanowisk, a artykuły prezentujące wyniki studiów, popartych badaniami specjalistycznymi, są również stosunkowo nieliczne.\nNiniejsza praca, koncentrująca się na znaleziskach naczyń szkliwionych z terenu Małopolski stanowi dogodny punkt wyjścia do dalszych badań nad tą kategorią zabytków na całym obszarze naszego kraju. Wpływa na to, przede wszystkim, zdecydowanie najlepszy stan badań oraz znaczna liczba znalezisk, pozyskanych na różnych stanowiskach regionu. Na terenie Małopolski we wczesnym średniowieczu krzyżują się i wzajemnie przenikają rozmaite wpływy etniczne i kulturowe, których jednym z przejawów w kulturze materialnej była ceramika szkliwiona. Zdefiniowanie tych złożonych zjawisk i procesów, na przykładzie tej kategorii znalezisk jest więc `niezwykle istotne, w kontekście badań nad przemianami zachodzącymi w rzemiośle garncarskim we wczesnym średniowieczu w tej części Polski. Głównym celem niniejszej pracy jest próba udzielenia na podstawowe pytania - kto, gdzie, kiedy w jaki sposób i w jakim celu wytwarzał naczynia szkliwione znalezione na terenie Małopolski.