W pracy zaprezentowano kompleksową analizę rozwoju społeczności Federmesser na Nizinie Środkowoeuropejskiej, w późnym glacjale, począwszy od 2. poł. Bøllingu po młodszy Dryas (ok 12 240–10 630 ВС). Dynamika ich rozwoju była rozpatrywana ze szczególnym uwzględnieniem możliwości oraz ewentualnego stopnia oddziaływania warunków klimatycznych i środowiskowych na ich zachowanie. Mimo różnic w instrumentarium narzędziowym, stosowanych na przestrzeni czasu odmiennych sposobów pozyskania pożywienia, społeczności te były w stanie stworzyć stosunkowo jednolity system kulturowy, który trwał blisko 1600 lat, ulegając dezintegracji w początkach młodszego Dryasu.