Książka dotyczy piśmiennictwa i kultury XVIII w. Część I przedstawia główne problemy badawcze, zarysowuje kwestie sporne i perspektywy dalszych prac syntetycznych o charakterze interdyscyplinarnym i kulturowym. Na część II składają się rozprawy, których tematem są zagadnienia takie jak szczęście, uniwersalizm i rodzimość, tradycja antyczna i stosunek do formacji staropolskiej, podstawy i metody dydaktyki społecznej. Część III to studia o Ignacym Krasickim, Adamie Naruszewiczu i Franciszku Zabłockim oraz nowe interpretacje ich ważnych utworów.