W monografii została ukazana wizja społeczeństwa, pojawiająca się w dokumentach powstania styczniowego, a przede wszystkim wyobrażenia o roli, jaką miało ono odgrywać w trakcie prowadzonej walki. Znalazły się w niej także refleksje o reprezentacyjności społecznej władz spiskowych i powstańczych. Omówiono również takie zagadnienia, jak: wizja przyszłego państwa, administrowanie ruchem spiskowym i powstańczym, podatki i inne świadczenia finansowe, powinności wojskowe, społeczne wsparcie powstania, ograniczenia, zakazy, kary w kształtowaniu postaw społecznych, pluralizm postaw i poglądów.
W ideologii powstania dominowała koncepcja spełniania wielu obowiązków przez społeczeństwo. Oczekiwano od niego, by zapewniało kadrę oddziałom militarnym i administracji powstańczej, dostarczało fundusze i produkty naturalne służące uzbrojeniu i zaopatrzeniu armii oraz działalności administracji, udzielało doraźnego wsparcia działaniom militarnym i cywilnym. Liczono wreszcie na masową solidarność zbiorową, patriotyzm oraz poświęcenie dla ojczyzny.