Rok 1918 i poprzedzające go doświadczenie Wielkiej Wojny w polskiej pamięci kulturowej to temat badawczy, który z jednej strony ma bogatą literaturę przedmiotu, z drugiej zasługuje na dalsze, liczne analizy i rozpoznania.
Zważywszy na obszerny, niezbadany do końca materiał literacki i dokumentacyjny, dotyczący tej problematyki, wiele jest jeszcze zjawisk zasługujących na przypomnienie i twórcze rozpoznania. Publikacja próbuje w pewnym stopniu wypełnić istniejące luki badawcze, stając się kolejną ważną pozycją w bibliografii o niepodległościowych narracjach.
Wypowiadają się tu wprawdzie najwybitniejsi dzisiaj znawcy literatury dwudziestowiecznej, reprezentujący odmienne na nią poglądy, ale co ważniejsze podejmują oni dotąd niezauważone, albo obecne peryferyjnie tematy. Autorzy chcą zmierzyć się z czymś niebywale istotnym dla polskiej pamięci kulturowej, to znaczy z tym, co rozbija dawną substancję i próbuje stworzyć nową, mając także świadomość, że radość z nowego zawsze niesie smutek zagłady starego porządku świata.