Znaczące wydaje się, że Michelet pisze o tej jednej czarownicy, jednej postaci, niezmiennej od czasów średniowiecza, ba, czasów starożytnych. Robi to w znanym już czytelnikom jego prac stylu: barwnie, z rozmachem, dramatycznie, wręcz patetycznie. Opisuje czarownictwo jako formę rebelii przeciwko zastanemu porządkowi (także porządkowi proponowanemu przez Kościół). Zniewolony, uciskany lud wykreował postać czarownicy jako remedium na wszystkie swoje opresje i nieszczęścia. Czarownica, lekarka ludu i prekursorka medycyny, istnieje „od czasów rozpaczy”, pisze Michelet. Krytykuje jednocześnie pisma wczesnonowożytnych inkwizytorów jako jednostronne „brednie” i kreśli bardzo romantyczną wizję swojej tytułowej bohaterki, oblubienicy szatana, która czyniła tyle złego, co dobrego. Była w tym czynieniu mocno egalitarna: „Wszyscy się do niej schodzą. Nikt się nie wstydzi. Mówią bez ogródek, żądają od niej życia, żądają śmierci, leków, trucizn”. Wspomniana niechęć autora do Kościoła katolickiego znalazła wyraz w wielu jego pismach i choć Michelet zgadzał się z Jarckiem i Monem, że do czasów Europy nowożytnej przetrwała wyłącznie zdegenerowana forma dawnych wierzeń, to jednak i tak stawiał ją wyżej niż religię chrześcijańską, a już szczególnie tę w wydaniu rzymskokatolickim. Czarownica to zatem nie tylko pełne pasji spojrzenie na formowanie się porządku społecznego, ale i opowieść o różnych formach duchowego i religijnego przywództwa nad ludem od czasów najdawniejszych. Czarownica, która „z dawnych bogów poczęła nowych”, staje się oblubienicą diabła, archetypiczną buntowniczką, która za swoją naturę i mądrość, wedle Michelet’go, otrzymuje okrutną nagrodę: masowe donosy, męki tortur i śmierć na stosie.

dr Joanna Malita-Król\nz przedmowy do nowego wydania

Spis treści

Jules Michelet i jego pełna pasji wizja przeszłości – przedmowa do nowego wydania autorstwa dr Joanny Mality-Król\nWstęp

KSIĘGA PIERWSZA\nI Śmierć bogów\nII Rozpacz średniowiecza\nIII Diabełek domowego ogniska\nIV Pokusy\nV Opętanie\nVI Pakt\nVII Król umarłych\nVIII Książę natury\nIX Szatan lekarzem\nX Uroki – napoje miłosne\nXI Komunia buntu – sabaty – „czarna msza”\nXII Miłość – śmierć – szatan znika

KSIĘGA DRUGA\nI Upadek czarownicy – szatan rozmnożony, zwulgaryzowany\nII Młot na czarownice\nIII Sto lat tolerancji na ziemi francuskiej – reakcja\nIV Czarownice baskijskie (1609)\nV Szatan staje się duchownym\nVI Gauffridi (1610)\nVII Opętane z Loudun – Urban Grandier (1632‑1634)\nVIII Opętane z Louviers – Magdalena Bavent (1633‑1647)\nIX Triumf szatana w XVII wieku\nX Ojciec Girard i Katarzyna Cadière (1730)\nXI Cadière w klasztorze(1730)\nXII Proces Katarzyny Cadière (1730‑1731)\nEpilog\nNoty i objaśnienia\nŹródła bibliograficzne