W powszechnej świadomości Balzac często jawi się jako autor, który mimo romantycznych początków przeszedł do realizmu, do krytycznego ukazania życia i obyczajów francuskiego społeczeństwa pierwszej połowy XIX wieku. W gorszym wypadku - wskutek dziesięcioleci marksistowskich interpretacji - jako krytyk burżuazyjnego społeczeństwa i jego odczłowieczonych relacji. Wybór ośmiu nowel i opowiadań ma na celu przedstawić Balzaca nie jako jedynie krytyka społeczeństwa i ludzkich wad, lecz jako pisarza o wielu różnych gatunkowych i tematycznych odsłonach.
Wątek wojskowy podejmuje w noweli Żegnaj. W niezwykle poruszających, niemal apokaliptycznych scenach opisuje katastrofę zdemoralizowanej armii francuskiej nad brzegiem rzeki Berezyny podczas odwrotu z Rosji w listopadzie 1812 roku; w dalszej części noweli w znamienity sposób portretuje kobietę, która wskutek wojennych cierpień popadła w obłęd. W noweli Tajemnice księżnej de Cadignan doświadczona, wręcz przebiegła dama z wyższych sfer, która wiele przeżyła i roztrwoniła nie tylko swój majątek, kokietuje i manipuluje młodym nieśmiałym pisarzem tak, że on, oślepiony miłością, widzi w niej świętą, czystą i wzniosłą duszę, cierpiącą ofiarę swego otoczenia. Balzac tu rozgrywa - jak nikt inny - dynamikę ich relacji. Fantastyka, mistyka religijna i zbrodnia stanowią temat Pojednanego Melmotha. To, do czego ostatecznie prowadzi nowela - czy do morału, ezoteryki, czy do zwykłej błazenady - musi ocenić sam czytelnik. W z pozoru naiwnym i romantycznym tonie napisana jest Maskowana kochanka. Autor porusza tu jednak nowoczesny temat radykalnej emancypacji kobiety i niezależności - od mężczyzny, męża i ojca jej dziecka. Czerwona gospoda reprezentuje gatunek kryminalny. Balzac splata tu okoliczności brutalnego morderstwa niemieckiego kupca i zajmuje się problemem sumienia oraz moralnej współwiny. Trzy krótsze opowiadania - Namiętność na pustyni, Msza ateisty i Epizod z okresu terroru - są przykładem balzacowskiej mistrzowskiej miniatury w podejściu do specyficznych tematów.

Książka ukazuje się w nowych przekładach Jana Petříčka - a Epizod z okresu terroru po raz pierwszy w ogóle po czesku - jako czwarty tom serii ŚWIATOWI KLASYCY.