W 1979 roku Armia Czerwona wkroczyła do Afganistanu, a to mocarstwowe przedsięwzięcie z czasem przemieniło się w przewlekłą i niezwykle okrutną, traumatyzującą wojnę, w której zginęły niemal dwa miliony Afgańczyków i 25 000 radzieckich żołnierzy.

Zinkowi chłopcy to trzecia książka laureatki Nagrody Nobla Swietłany Aleksijewicz. Po raz pierwszy ukazała się w 1989 roku i ówcześnie w Związku Radzieckim wywołała wielkie poruszenie, żarliwe dyskusje, a nawet proces sądowy. Była jednak także przełomem w życiu i twórczości autorki. Po dwóch książkach o stosunkowo niespornych tematach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej Aleksijewicz po raz pierwszy weszła tu w zasadniczy spór z oficjalną doktryną i poglądami znacznej części społeczeństwa rosyjskiego. Sama o swoich przeżyciach z wizyty w Afganistanie mówi jako o kluczowym zwrocie w swoich rozważaniach nad istotą reżimu komunistycznego i w swojej mowie noblowskiej opisuje ten moment tak: Muszę przyznać, że nie stałam się wolna z dnia na dzień. (…) Zanim pojechałam do Afganistanu, wierzyłam w socjalizm z ludzką twarzą. Wróciłam pozbawiona wszelkich złudzeń. "Odpowiedz mi, ojcze," powiedziałam przy naszym spotkaniu, "wychowałeś mnie w wierze w ideały komunistyczne, ale wystarczyło zobaczyć, jak zaledwie dorastający radzieccy studenci (…) zabijają w obcym kraju ludzi, których nie znają, i wszystkie twoje słowa obróciły się w pył. Jesteśmy mordercami, tato, rozumiesz?!"
Książka Zinkowi chłopcy nie jest analizą sytuacji wojennej ani wykazem działań ze statystyką poległych. Składa się z wywiadów z byłymi żołnierzami radzieckimi, którzy przeżyli wojnę afgańską, oraz z krewnymi tych, którzy powrócili w cynowych trumnach. I właśnie mozaika tych strzępków wspomnień i refleksji świadczy o bezsensie i grozie całej kampanii, o moralnym rozkładzie i całkowitej dewaluacji życia ludzkiego, które ona przyniosła. Ma niezwykłą dokumentalną siłę i pozostaje bardzo aktualna pomimo dwudziestu ośmiu lat, które upłynęły od jej wydania i od zakończenia agresji afgańskiej.