W ostatnich latach, szczególnie w dwóch pierwszych dekadach XXI wieku, nastąpiły ogromne wręcz zmiany w zakresie opieki zdrowotnej, w tym opieki nad pacjentem. Współcześnie wiedza o chorobach oraz wciąż rozwijająca się technologia istotnie przyczyniają się do wydłużania średniej długości czasu trwania życia ludzkiego. Dzięki nim stale opracowywane są nowe procedury diagnostyczne, terapeutyczne oraz nowe produkty lecznicze czy wyroby medyczne.

Obecnie podkreśla się jednak, że jednym z najważniejszych wyzwań dla medycyny nie jest już konieczność nadążania za wspomnianym postępem technicznym czy technologicznym, ale zapewnienie możliwie najbezpieczniejszej opieki nad pacjentami w niejednokrotnie bardzo złożonych, trudnych i szybko zmieniających się warunkach. Warunki te są, bowiem podłożem do występowania zdarzeń potencjalnie niepożądanych, zdarzeń niepożądanych oraz sytuacji bezpośrednio zagrażających zdrowiu czy życiu pacjentów.

Dlatego też w wielu krajach, w tym również w Polsce, dostrzeżono konieczność zwrócenia zdecydowanie większej uwagi na bezpieczeństwo pacjenta oraz podejmowanie działań, które będą ukierunkowane na poprawę bezpieczeństwa pacjenta w podmiocie leczniczym, a tym samym na poprawę jakości świadczonych usług medycznych. Coraz wyraźniej dostrzega się także znaczenie ciągłej edukacji pracowników systemu ochrony zdrowia tak bezpośrednio związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, jak i pracowników niezwiązanych w sposób bezpośredni z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie jakości w ochronie zdrowia oraz zwiększania bezpieczeństwa pacjentów w podmiocie leczniczym. Konieczne wydaje się być również wzmacnianie tych kompetencji pracowników systemu ochrony zdrowia, aby możliwe było nadążanie za coraz większym stopniem złożoności systemu oraz stale rosnącymi wymaganiami dotyczącymi kwalifikacji personelu medycznego.

Niniejsza publikacja w swoich założeniach skupia się na niezwykle szerokim zagadnieniu jakim jest bezpieczeństwo pacjenta nie tylko w podmiocie leczniczym, ale w systemie ochrony zdrowia jako takim. Zawarto w niej szereg zagadnień odnoszących siędobezpieczeństwa oraz praw pacjentów pełnoletnich i pacjentów małoletnich. Tej drugiej grupie poświęcono w publikacji wiele uwagi, ze względu na zgłaszane przez przedstawicieli zawodów medycznych liczne problemy i wątpliwości w interpretowaniu funkcjonujących przepisów prawnych. Odniesiono się do wciąż problematycznych pomimo właściwego ustawodawstwa i orzecznictwa kwestii świadomego wyrażania zgody na procedury medyczne stosowane u małoletnich i ich autonomię w procesie diagnostyczno-terapeutycznym. Problematyka świadomego wyrażania zgody została także poruszona w kontekście pacjentów pełnoletnich, samostanowiących o sobie. Przedstawiono także kwestie prawa pacjenta z zaburzeniami psychicznymi oraz w trakcie leczenia w oddziałach/szpitalach psychiatrycznych traktując ją jako szczególnie ważną w kontekście obowiązującego ustawodawstwa. W monografii wiele uwagi poświęcono także zagadnieniu klauzuli sumienia oraz jej zastosowaniu w podmiotach leczniczych przez przedstawicieli poszczególnych zawodów medycznych czy w odniesieniu do wybranych grup pacjentów. Odniesiono się również do kwestii odpowiedzialności prawnej personelu medycznego oraz podmiotów leczniczych za błędy medyczne czy zdarzenia niepożądane.

Niniejsza monografia stanowi spójne kompendium wiedzy w zakresie tak szerokiej dziedziny jaką jest bezpieczeństwo pacjenta w podmiocie leczniczym czy w związku z uzyskiwaniem przez pacjenta świadczeń zdrowotnych. Wierzę, że każdy z czytelników znajdzie w tym opracowaniu wiele przydatnych i wartościowych informacji, które pozwolą mu usystematyzować wiedzę w analizowanym zakresie, wzbogacić ją lub rozwiać wątpliwości związane z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej z zachowaniem standardów wysokiej jakości usług zdrowotnych oraz wysokiego poziomu bezpieczeństwa pacjenta.