Często mówi się o bezinteresowności tego, co teoretyczne, i interesowności czy braku bezinteresowności po stronie tego, co praktyczne. Pogląd taki reprezentują nie tylko współcześni interpretatorzy myśli starożytnej, ale i sami starożytni. Można go znaleźć np. u Arystotelesa. Podstawą takiego wartościowania jest swego rodzaju pewnik, że cel jest wartością wyższą od tego, co do celu prowadzi. „Celem wiedzy teoretycznej jest prawda, praktycznej działanie”, mówi Arystoteles w drugiej księdze Metafizyki. Ale cóż to znaczy, że prawda jest celem „teorii”? Teoria jest autoteliczna: prawda mieści się wewnątrz niej. Tymczasem celem wiedzy praktycznej jest coś innego niż ona: dzieło nie pozostaje w obrębie umysłu, w którym jest wiedza praktyczna, lecz znajduje się na zewnątrz umysłu. Ta autoteliczność wiedzy teoretycznej decyduje o jej wyższości. Ten system wartości nie zdezaktualizował się do dziś.\nNawiązując do kategorii zawartych w słynnym aforyzmie Marksa o tym, że „filozofowie dotychczas poznawali świat, chodzi jednak o to, by go zmienić”, wypadałoby powiedzieć, że filozofowie starożytni chcieli wprawdzie świat poznać i w rzeczy samej nie dominowała w nich chęć zmienienia świata, ale może najbardziej charakterystyczne było dla nich to, że chcieli za pomocą filozofii zmienić nie tyle świat, ile człowieka, zmienić go mianowicie w takim sensie, iżby mu ułatwić wytrzymanie, zniesienie czy wręcz zaakceptowanie świata i tą drogą zapewnić mu szczęśliwość, którą uważali za cel człowieka i cel samej filozofii.

Spis treści\n Od Autora \n Uwagi wstępne \n Wykaz skrótów \n I Filozofia przedsokratejska \n I 1. Pierwsi filozofowie jońscy: Tales, Anaksymander, Anaksymenes \n I 1. 1. Tales\n I 1. 2. Anaksymander \n Ι 1. 3. Anaksymenes \n I 2. Pitagorejczycy\n I 3. Ksenofanes z Kolofonu \n I 4. Heraklit z Efezu\n I 5. Parmenides, Zenon z Elei, Melissos \n I 6. Empedokles, Anaksagoras, Diogenes z Apolonii \n Ι 6. 1. Empedokles\n I 6. 2. Anaksagoras z Kladzomenoi\n Ι 6. 3. Diogenes z Apolonii \n I 7. Leukippos i Demokryt \n II Sofiści, Sokrates, sokratycy \n II 1. Sofiści \n II 1. 1. Sofistyka: sens nazwy \n II 1. 2. Protagoras z Abdery \n II 1. 3. Gorgiasz z Leontinoi \n II 1. 4. Prodikos z Keos \n II 1. 5. Hippiasz z Elidy\n II 1. 6. Trazymach z Chalcedonu \n II 1. 7. Kalikles \n II 1. 8. Antyfont z Ramnus \n II 1. 9. Kritiasz \n II 2. Sokrates\n II 3. Sokratycy („mniejsi”) \n III Platon\n IV Arystoteles \n V Szkoły hellenistyczne \n V 1. Sceptycyzm \n V 2. Stoicyzm \n V 3. Epikureizm \n VI Neoplatonizm \n Uwagi końcowe. Filozofia a chrześcijaństwo starożytne \n Appendix 1. Najważniejsze teksty źródłowe wykorzystane w książce\n Bibliografia \n Appendix 2. Słownik terminów i pojęć\n Indeks wybranych terminów i pojęć