Babcia Boženy Němcovej, podtytułem Obrazy z venkovského života, należy do podstawowych dzieł naszej literatury. Po raz pierwszy wydana została w 1855 roku, a autorka oprócz własnych wspomnień z dzieciństwa w Dolinie Ratibořickiej wykorzystała w niej także swoją wiedzę o ludowych tradycjach i zwyczajach. Autorka napisała Babcię w bardzo trudnym okresie swojego życia, po śmierci syna Hynka. Poetyckie obrazy Doliny Ratibořickiej i domu Proškových były dla niej pocieszeniem i radością, i podobnie oddziałują na czytelnika. Być może dlatego Babcia została drugą najpopularniejszą książką w ankiecie czytelniczej „Książka mego serca”. Na Stare Bielenisko przybywa do swojej córki i jej rodziny babcia, która swoją mądrością i dobrocią staje się cenioną i podziwianą osobą dla wszystkich wokół. Do babci stopniowo zaczynają także słuchać ludzie z zamku, włącznie z samą księżną Zaháňską. Němcová wokół babci, żyjącej w harmonii z przyrodą i ludźmi, stworzyła spokojną opowieść z wieloma „obrazami”, ukazującymi w zidealizowanej formie wiejskie życie w trakcie upływu roku. Mimo to i ono ma swoje dramatyczne historie, jak smutny los obłąkanej Viktorčiky, nieszczęśliwie zakochanej i z miłości popadłej w obłęd. Opowieść płynie spokojnie i swobodnie, w powtarzającym się rytmie życia na wsi. Być może dlatego jest to do dziś książka, do której czytelnicy powracają dla wzruszającego opisu spokojnego świata dzieciństwa autorki, gdzie ludzie sobie pomagają, rodziny trzymają się razem i słuchają mądrości starszych.