Tak ważny okres, jaki nadszedł dla Słowian, rzadko przytrafia się narodom. Stoją na ważnym punkcie, mają przyszłość w swoich własnych rękach! Albo uznają wielkie znaczenie swojego pokrewieństwa, zjednoczą się i stworzą jednostki walczące z najnowocześniejszymi ideami światowymi, kierując swoje położenie ku lepszemu - albo nie uznają tej wyższej postawy, popadną w dawne namiętności i staną się jedynie materiałem przygotowawczym dla obcych jarzm i zniewolenia. Jeśli Słowianie mieli szczególne losy w dziejach, miały je też zabytki po nich pozostałe. Chociaż w krainach przodków stanowią one znaczną część zachowanych i wydobytych starożytności, przypisuje się Słowianom z tego bardzo niewiele. Przedmioty pochodzenia słowiańskiego gubią się w najróżniejszych działach, brak ich tam, gdzie powinny należeć. Z tego skąpego, kulturalnego resztku większa część uznawana jest za nieprawdziwą, podrzucony tandetny towar. Nie łudźmy się myślą, że slawistyka stoi dziś na wysokim, szczytowym, dojrzałym poziomie. Nie - slawistyka, ważna dla ludu tak potężnego o znaczeniu światowym, jakim było Słowiaństwo, jest wciąż sierotą, cienkim drzewkiem, dzieckiem ledwie dorastającym. Chociaż prekursorami byli wielcy duchowi humaniści o wszechstronnym i niezwykłym wykształceniu, jak Dobrovský, Kollár, Šafařík, których wyniki pracy przyćmiły całe pokolenia - to jednak czasy następców są uboższe w osiągnięcia i ich żniwo mierne. Dzieło posuwa się naprzód najwyżej mozolnie i powoli.