Artykuły zamieszczone w książce są wyborem referatów wygłoszonych podczas konferencji „Zapożyczenie, cytat, reinterpretacja”, która odbyła się 7–8 grudnia 2018 r. w IH PAN. Pomimo dokonanej selekcji zachowano główną myśl konferencji, którą była refleksja nad tytułowymi pojęciami w literaturze średniowiecznej i nowożytnej (XI–XIX w.).

Autorzy artykułów wierzą, że bardzo potrzebna jest pogłębiona refleksja nad problematyką cytatu i zapożyczenia. Dopiero dzięki niej będzie można spojrzeć na ewolucję tak rozumienia, jak też i sposobu wykorzystywania cudzych wypowiedzi w tekstach autorskich. Szeroka analiza problemu w ramach różnych epok i kontekstów kulturowych umożliwi stworzenie typologii tych zjawisk, a także lepsze zrozumienie kultury literackiej epok dawnych.

Teksty kultury nigdy nie powstają w próżni. Bardzo często odnoszą się do innych utworów, które komentują, krytykują albo tez plagiatują. Składają się nie tylko z wypowiedzi samego autora, lecz także ze świadomie bądź nieświadomie użytych cytatów, parafraz i zapożyczeń, dlatego tez ich wydawcy i badacze wiele uwagi poświęcają identyfikacji, co w tekstach jest „oryginalne”, a co zostało oparte na wypowiedzi innego autora.

W XIX w. często ta druga warstwa była pomijana i sprowadzano ja do krótkich uwag na marginesie. Ta warstwa autorskich wypowiedzi wciąż pozostaje w dużej mierze poza zainteresowaniem badaczy. Przyjrzymy się w związku z tym temu, co w tekstach „nieoryginalne”. Zagadnienia te domagają się tym większego zainteresowania, ze dokładne ich zbadanie wskazuje na potrzebę rewizji dawnych ustaleń.