Książka z humorem, ironią i pewną przesadą ukazuje dziś już niemal niewiarygodny świat, który w latach 70. i 80. XX wieku krył się za bramami koszar Czechosłowackiej Armii Ludowej.
Poprzez postać głównego bohatera Vašulína czytelnik zapoznaje się z tym, co ówcześni młodzi mężczyźni przeżywali na własnej skórze - od poboru aż po zasadniczą służbę wojskową i ćwiczenia rezerwistów. Akcja rozgrywa się przede wszystkim w wojskowej jednostce roboczej, w której obok żołnierzy z różnymi ograniczeniami zdrowotnymi, analfabetów, osób upośledzonych umysłowo, nerwowo labilnych, karanych czy przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych nieznających ani czeskiego, ani słowackiego, służyli także bez broni ci uznawani za kadrowo szkodliwych.
Chociaż jest to książka humorystyczna, nawiązująca do Černych baronów Švandrlíka, nie unika także bolesnego tematu skrzywionych ludzkich losów wynikających z dręczenia, moralnych upadków i ograniczeń niektórych oficerów armii socjalistycznej. Obok wielu groteskowych sytuacji i tragikomicznych postaci, takich jak major Skutr, porucznik Vyplašenka czy podpułkownik Startka, czytelnik poznaje też wyrafinowane formy szykanowania oraz wstrząsające warunki panujące w armii radzieckiej „tymczasowo rozmieszczonej” w ówczesnym Czechosłowacji.
Celem książki Czarna rota, czyli Walczyliśmy za komunistów, jest bawić i w pewnym stopniu przypomnieć, czemu nigdy więcej nie powinniśmy się do tego godzić.