Krajowe procedury ratyfikacyjne, przewidziane w poszczególnych porządkach konstytucyjnych są zróżnicowane. Główna linia podziału w przyjmowanych w tym zakresie rozwiązaniach przebiega między parlamentarną formułą ratyfikacji a obligatoryjnym lub fakultatywnym poddaniem tego rozstrzygnięcia woli narodów państw członkowskich w procedurze referendum. Zamieszczone w poniższej publikacji opracowania mają charakter monograficzny i są oparte na podobnym wzorcu prezentacji, obejmującym miejsce każdego z 27 państw we Wspólnotach Europejskich, krajowe procedury ratyfikacji traktatów wraz z przypadkiem traktatu konstytucyjnego. Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. ukryj opis