W naszej naturze leży zainteresowanie życiem wewnętrznym i prywatnym przyjaciół, bliskich, ale i całkiem obcych nam ludzi. Niektórzy z nas świetnie rozumieją motywacje otoczenia, inni nie radzą sobie z tym najlepiej. Mayer odsłania przyczyny tej rozbieżności, wyjaśnia w jaki sposób najlepsi 'obserwatorzy' rozwinęli swoją wysoką inteligencję osobowościową. Ilustrując swoje tezy przykładami z życia młodych sportowców, policyjnych śledczych czy muzyków, pokazuje w jaki sposób jednostki o wysokiej inteligencji osobowościowej (świadome siebie, ciekawe innych, gotowe, by się zmieniać) potrafią rozpoznawać swoje pragnienia , przewidywać działania innych, a wykorzystując tę wiedzę - podejmować lepsze życiowe decyzje. Teoria profesora powstała na podstawie badań, które pokazują, jak duże mogą być różnice w zakresie umiejętności odczytywania ludzkich twarzy, trafnej ocenie wyborów, jakich musimy dokonywać w relacjach z innymi, w pracy, w życiu rodzinnym. Według Mayera zdolności potrzebne do radzenia sobie z rozwiązywaniem tego typu problemów stanowią pewien osobny, szczególny talent.