Monografia została podzielona na cztery zasadnicze części. W rozdziale pierwszym omówiono zarys uwarunkowań funkcjonowania transportu kolejowego w Europie. Przedstawiono pozycję transportu kolejowego w Polsce na tle Europy uwzględniono zróżnicowanie sieci kolejowej oraz wielkość przewozów kolejowych i ich udział w przewozach ogółem. Ponadto dokonano przeglądu literatury odnoszącej się do badań nad rozwojem sieci kolejowej w Polsce.

Rozdział drugi stanowi tło i punkt wyjścia do dalszych rozważań nakreślono w nim uwarunkowania rozwoju transportu kolejowego w Polsce, w tym stan infrastruktury i przewozów, a także powiązania kolei z siecią osadniczą, zakładami przemysłowymi i portami morskimi tam znajdują się bowiem potencjalni klienci transportu kolejowego. Jako oryginalne autorskie opracowanie wskazać należy przede wszystkim: podział linii na podstawie wielkości i struktury ruchu pociągów, analizę dostępu gmin do kolei osobno pod względem przewozów pasażerskich i towarowych oraz ocenę połączeń kolejowych między wybranymi miastami na podstawie wskaźnika wydłużenia trasy.