Mimo że okres II wojny światowej jest niezatarcie naznaczony katastrofą Holocaustu, czesko-izraelskiemu pisarzowi Otcovi B. Krausovi (1921 Praga - 2000 Netanja), niesłusznie pomijanemu, udało się napisać powieść, w której te wydarzenia dla głównego bohatera, dorastającego żydowskiego młodzieńca Štěpána, stanowią raczej jedynie historyczny kontekst. Groza holokaustu, której doświadczyli zarówno Kraus, jak i jego późniejsza żona Dita, „światłowska bibliotekarka”, pozostaje jedynie cieniem dopełniającym przytłaczającą atmosferę epoki, w której Štěpán dorasta. Powieść Krausa to wrażliwe i sugestywne świadectwo o młodym mężczyźnie, którego poszukiwanie pierwszych miłości, własnej czeskiej żydowskiej tożsamości, ale także relacji do pracy, rodziców i decydujących ideologii XX wieku (marksizm, syjonizm) jest ortenowsko bolesne i piękne zarazem. Štěpán z powodu swojego pochodzenia zostaje wykluczony z gimnazjum, następnie przed okupacją ucieka do sowieckiej Rosji, gdzie jednak szybko otrzeźwieje z utopijnych marzeń społecznych i z nieprzekraczalnej bariery między domowym a obcym. Wraca do protektoratu, gdzie w międzyczasie postępujące represje kierują go do pracy na folwarku w środkowych Czechach. Rolnictwo pojawia się tu jako motyw niemalże ruralistyczno-syjonistyczny (Palestyna), opis jest jednak bardzo atrakcyjny i tajemniczy: na folwarku główne role odgrywają Niemcy i czarownice - obraz erotycznego napięcia, które niczym nie ustępuje żyłtkowskim boginkom, które czeski czytelnik odkryje dopiero kilka dekad po napisaniu Drogi przez pustynię. Cała powieść-metafora w swojej kombinacji intymnego opisu „wielkiej historii” i „indywidualnych losów” przywodzi na myśl wybitne dzieła Ferdinanda Peroutki (Chmura i walc) czy Egona Hostovského, obok których w tłumaczeniu z angielskiego oryginału stawia się suwerennie. Czescy czytelnicy znają już debiut Oty B. Krausa, reportażową prozę Ziemia bez Boga (1948 i 1992), oraz kilka innych tekstów; ostatnio ukazały się powieści Handlarz snów i inne galilejskie opowiadania (Sefer 2009). Książkę Mój brat dym przypomniał Antonio Iturbe w swojej powieści Bibliotekarka z Oświęcimia (Akropolis 2013). Powieść Droga przez pustynię powstawała w latach osiemdziesiątych, a autor uważał ją za najważniejsze ze swoich dzieł. Jak sam mówił - „jest napisana własną krwią”. Wydawnictwo ukazuje się przy wsparciu Ministerstwa Kultury Republiki Czeskiej.